Περί του ιστοτοπου Glossa Grika (Κατωιταλιώτικη διάλεκτος)

Αυτούσιο από την ιστοσελίδα glossagrika.

 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

GLOSSA GRIKA eghennìete m'o tèlimma n'ane ndiastikì ja mia cinùria ce kàddhio zoì tu griku, i glossa grika tu Salentu.
Noume ti mian glossa proppi tikanene endiàzete n'in milisi, ma, gràfsontà ti etèlamo mposi us pleu malu, pu norìzune kalà i glossa, na ghiurìsune ce na kulusìsune n'in milìsune pleo pinnà ce ìu kànnonta na ghennisì sta pedìa, sta paddhikària ce sta koràssia o tèlimma n'in màsune.
Epistèome ti e mali ine o nu tunì glossa ce e nei to avri.
Apà tutto sito èrkutte valomena pràmata, nea, travùddia, artìkulu ..., grammena grika ce registraziune tos militò^* .
Ja cinu pu en ennorìzune o griko, kampossa grammena ta metafràzume^* sto italiano, greko, ce franceso.
Kànnome tuo jati pistèome ka mìa glossa en endìazete manekhà na milistì ce na noistì, ma jatì passo glossa vastà eces safti ola ta diavemmena ce i cultura atta gheni pu i milune.
Fsèronta ti passo khorìo vastà o griko dikò ttu ce passosena o grafi pose u fènete kàddhio, emì pistèome ka ìane kalò prama na gràfsome efs'ena modo manekhò, ja tuo satti egràfome ekratennomesta sti fonitikì metagrafì^* tunì tabella.
Emì etèlome ce ghiurèome i partecipaziuna sf'olu. U griku endiazomosto oli. Etèlamo ce prakalume cispu teli na grafsi, na kratettì es ti tabella pu dìfsamo.
O sito culusà na afsisi.
Èkhome sto nu na vàlome on line kamposse registraziune fse gheno pu milì grika.
An èkhete addhe idee, kàmetè mma mira. Milume!
Na kuomesta presta.

Με τον ιστοχώρο GLOSSA GRIKA σκοπός μας είναι να συνεισφέρουμε στην αναζωογόνηση της γκρίκο, της ελληνικής γλώσσας του Σαλέντο.
Με όντως δεδομένο ότι μία γλώσσα πρέπει εξ αρχής να μιληθεί, ελπίζουμε, γράφοντάς την, να παροτρύνουμε τους πιο ηλικιωμένους που την ξέρουν, να συνεχίσουν να την μιλάνε για να δημιουργήσουν στους νέους την επιθυμία να την μάθουν κι'αυτοί.
Θεωρούμε ότι οι ηλικιωμένοι αποτελούν τη μνήμη αυτής της γλώσσας και ότι οι νεώτεροι είναι το μέλλον της.
Στον ιστοχώρο αυτό θα ανεβάζουμε κείμενα, ποιήματα, τραγούδια, γνώμες, σκέψεις κτλ. γραμμένα στην γκρίκο καθώς επίσης και ηχογραφήσεις ομιλητών της γκρίκο.
Για να βοηθήσουμε όποιον δεν γνωρίζει την γκρίκο θα μεταφράζουμε¹ και θα ανεβάζουμε μερικά κείμενα στα ελληνικά, τα ιταλικά και τα γαλλικά.
Η πρωτοβουλία μας ξεκινά από το γεγονός ότι μία γλώσσα δεν είναι μόνο ένα μέσον επικοινωνίας, αλλά κυρίως ένα πολιτιστικό απόθεμα.
Έχοντας υπόψιν την ύπαρξη των διαφόρων παραλλαγών της γκρίκο, αποφασίσαμε για λόγους συνοχής να χρησιμοποιήσουμε μια ομοιόμορφη γραφή. Στον συνημμένο πίνακα θα βρείτε την φωνητική μεταγραφή που προτείνουμε.
Μια που ελπίζουμε σε μια εξωτερική συμμετοχή (η γκρίκο έχει την ανάγκη όλων) παρακαλούμε τους εκάστοτε συντάκτες να χρησιμοποιούν τον πίνακα που παρουσιάσαμε.
Ο ιστοχώρος μας φυσικά και σίγουρα θα εξελιχθεί.
Προβλέπουμε ήδη την διαθεσιμότητα on line των ηχογραφημένων φωνών μερικών ομιλητών της γκρίκο.
Αν έχετε άλλες ιδέες, μεταβιβάστε τές μας. Θα το συζητήσουμε.
Θα τα ξαναπούμε.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Κείμενο γραμμένο σε Griko (Κατωιταλιώτικη διάλεκτος)

Το παρακάτω είναι το εισαγωγικό κείμενο της ιστοσελίδας http://www.glossagrika.it, στην οποία υπάρχουν κείμενα και ηχογραφήσεις στη διάλεκτο των Ελλήνων της κάτω Ιταλίας. Το υλικό της εν λόγω σελίδας σύντομα θα ανέβει και εδώ, για να αποτραπεί η απώλειά του σε περίπτωση κλεισίματός της.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kalòs ìrtato

Sogeste ti e tikhi, e àrguli, o khoma, e ajera ma e’ pistèone sta aftìa to: doppu akatò ce akatò khronu pu ìne kumena panta griko, panta griko, oli mia forà us enghizi na kùsune mian glossa pu e’ novune.
Sogeste pu os fènete pu o khoma to egomosti fse gheno fseno. Fseni pu esìrano i guerra ce eguàlane us griku attà spìtia to.
Ce iu ssadìa ssadìa o griko lefteni, khanni ta loja, khanni o gheno pu to milì, epai apode.
Sogeste ti o griko e’ sozi ghiurisi na milistì sakundu mia forà. Sogeste ti o griko e’ na pesani ma en ene prama na pesani iu.
Etèlamo o griko na min svistì, na kulusisi na zisi tosso cerò ankora, na èrkato milimmeno ankora.
Tèlome na kàmome mia associaziùna fse gheno pu agapà o griko, fse gheno pu teli na milisi grika, fse gheno pu, m’olo ka en ennorizi o griko, teli na enkosì na mi khasì e glossa.
Ja tuo, occe min afidìa tu web, etèlamo ti tuttin idea na stasi epukanè, kùkkia ce larga.
Tèlome na pakhìnome o griko ma ta loja allimonimmema ce ma loja cinùria pu vastune i rizza es ta loja grika ce stes addhe glosse.
Tèlome na kuntèfsome apà sto web ta nea pu ghennnìutte es ta khorìa ma.
Sianònnome ce registrèome ti’ fonì cinò pu milune grika na tin vàlome apà sto internet
Sòzamo pi afidìsetè mma na pàrome ambrò tuttin idèa, ma e afidìa e’ kanì. E afidìa ene ja mia forà, ja dìo, mia forà ankora, ma depòi ekhànnete. Ja tutto prama e afidìa e’ kanì, e’ felà, ja tutto prama endiàzete agapi.
O griko rotà agapi.

Καλώς ήρθατε

Ίσως οι τοίχοι, τα δένδρα, το χώμα, ο αέρας μας δεν πιστεύουν στ' αυτιά τους : ύστερα από εκατοντάδες και εκατοντάδες χρόνια που ακούγανε πάντα γκρίκα, απότομα υποχρεώθηκαν να ακούν μια γλώσσα που δεν καταλαβαίνουν.
Ίσως τους φανεί ότι ξένοι εισέβαλαν στον τόπο τους. Ξένοι που κέρδισαν τον πόλεμο και έδιωξαν τους γκρίκους απ' τα σπίτια τους.
Έτσι, σιγά-σιγά, η γκρίκο φθείρεται, χάνει τις λέξεις της και τους ομιλητές της, σβήνει.
Η γκρίκο ίσως να μήν ξαναμιληθεί όπως πριν· ίσως και να πεθάνει. Όμως δεν θέλουμε να πεθάνει έτσι.
Θα θέλαμε να μην σβήσει η γκρίκο· να συνεχίσει την ζωή της για πολύ καιρό και να ξαναμιληθεί ακόμη.
Θέλουμε να συγκεντρώσουμε αυτούς που αγαπάνε την γκρίκο και επιθυμούν να μιλήσουν γκρίκα· άτομα που μολονότι δεν ξέρουν την γκρίκο, είναι πρόθυμοι να παλέψουν για να μην χαθεί η γλώσσα αυτή.
Γι' αυτό, και με τη βοήθεια του διαδικτύου, θέλουμε αυτή η ιδέα να φτάσει απανταχού, στα κοντινά και στα μακρινά.
Θέλουμε να « πλουτύνουμε » την γκρίκο με ξεχασμένες και νέες λέξεις που έχουν ρίζες ελληνικές ή όχι.
Θέλουμε να ανεβάσουμε, για να διαδώσουμε, στο διαδίκτυο τα νέα των χωριών μας.
Περισυλλέγουμε, καταγράφουμε και ηχογραφούμε την φωνή εκείνων που μιλούν την γκρίκο για να την βάλουμε στο ιντερνέτ.
Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε την βοήθειά σας για να προωθήσουμε αυτή την ιδέα, μα η βοήθεια δεν αρκεί. Η βοήθεια είναι, επεισοδιακά, για μια φορά, για δύο, για μια τρίτη, αλλά ύστερα εξασθενεί.
Γι'αυτό που θέλουμε να κάνουμε η βοήθεια δεν φτάνει, δεν ωφελεί. Σ' αυτή τη περίπτωση χρειάζεται αγάπη.
Η γκρίκο ζητά αγάπη.


------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Δείγματα Βλαχικής διαλέκτου

Δυστυχώς μέχρι στιγμής δεν μπόρεσα να βρω αξιόλογο υλικό στο Βλάχικο ιδίωμα. Εξαίρεση αποτελούν τα δυο παρακάτω  βίντεο, αμφότερα από το κανάλι του Σωτηρη Γοργογετα.